موضوع: انواع مقالات علمی و پژوهشی و تفاوت های آن
هدف از نگارش یک مقاله علمی و پژوهشی، انتشار نتایج تحقیقات و پژوهش‌های نویسنده مقاله و به اشتراک گذاری و توسعه تحقیقات به کمک سایر محققانی است که در حوزه تخصصی مشترک با نویسنده در حال فعالیت هستند. در واقع انتشار نتایج یک پژوهش علمی باعث تکمیل شدن سیر تکاملی یک مسئله علمی خواهد شد. به همین دلیل شناخت کامل این قبیل مقالات که بطور کامل از اعتبار علمی برخوردار باشند، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. هم اکنون قصد داریم به معرفی پنج دسته کلی از مقالات علمی و پژوهشی بپردازیم:
دسته اول: مقالات آی اس آی (ISI)
ISI برگرفته شده از عبارت Institute Scientific Information می باشد. این پایگاه در سال ۱۹۶۰ توسط دکتر یوجین گارفیلد معرفی شده است و در سال ۱۹۹۲ توسط موسسه علمی تامسون خریداری شد و در حال حاضر نیز با نام Thomson Scientific شناخته می‌شود. پایگاه داده‌های آی اس آی امروزه هزاران مجله علمی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد که توسط سرویس داده‌های Web of Knowledge (که قسمتی از Web of Science می باشد) در اختیار مخاطبان و محققان قرار می‌گیرد. این موسسه علمی مذکور تاثیرات بسزایی در ارتقاء سطوح علمی مختلف در عصر حاضر دارد. از این رو امروزه بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران تلاش می‌کنند به علت اعتبار بخشیدن به دستاوردهای علمی خود، آن‌ها را در مجلاتی به چاپ برسانند که دارای رتبه از آی اس آی می‌باشد.
دسته دوم: مقالات ISC
ISC برگرفته شده از عبارت Islamic World Science Citation Centerمی باشد. آی اس سی، یک پایگاه استنادی در جهان اسلام می باشد که توسط مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری شیراز ایجاد گردید و مجلات و مقالات علمی چاپ شده در کشور های اسلامی را در خود ایندکس می کند. در حال حاضر بیش از ۵۷ کشور در این پایگاه مشارکت داشته و همچنین این موسسه با معرفی بیش از ۸۰۰ مجله در داخل و خارج از کشور به پژوهشگران این فرصت را می‌دهد تا از این امکانات استفاده کنند و مقالات خود را در آی اس سی به چاپ برسانند.
انواع مقالات علمی و پژوهشی و تفاوت مقالات ISI و ISC:
با چاپ مقالات ISI امکان گرفتن بورس تحصیلی از دانشگاه های معتبر بین المللی در سراسر جهان فراهم می گردد و اهمیت چاپ اینگونه مقالات دارای اعتبار و کیفیت بالاتری نسبت به سایر مقالات هستند. از طرفی چاپ مقالات در ژورنال ISC هزینه کمتری نسبت به چاپ مقالات در ژورنال ISI دارد و همچنین در موسسه ISC به نسبت موسسه ISI داوری آسان تر و پذیرش سریع تر صورت می گیرد.
دسته سوم: مقالات علمی و پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
در ایران سازمان های مختلفی هستند که مجلات علمی پژوهشی معتبر منتشر شده را معرفی کرده و اعلام می کنند. در حال حاضر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سامانه هایی را پایه ریزی کرده اند که در آن ها نشریات معتبر علمی پژوهشی و علمی ترویجی داخلی را معرفی و رتبه بندی کرده اند. سامانه رتبه بندی نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسط این وزارت خانه تاسیس گردید تا مجلات علمی کشور را نمایه کرده و آن ها را با ارزشیابی های کارشناسی و علمی، رتبه بندی کند.
مخاطبین اصلی این نوع از مقالات، اساتید دانشگاه‌ها، دانشجویان دوره دکتری و کارشناسی ارشد، پژوهشگران شاغل در مراکز علمی، تحقیقاتی و تولیدی هستند.
دسته چهارم: مقالات علمی – ترویجی
این مقالات عمدتاً به ترویج یکی از رشته‌های علوم می‌پردازد و هدف آن ارتقاء سطح دانش خواننده هست. در واقع سعی دارد مخاطب را با موضوعات جدید علمی آشنا سازد. اصولاً این نوع از مقالات هدفی جز آشناسازی ندارند و می‌توانند ترجمه و یا یک تألیف باشند.
دسته پنجم: مقالات کنفرانسی
مقالات پذیرفته یا ارائه شده در یک کنفرانس تحت عنوان مقاله کنفرانس یا Proceeding نامید می شود. در یک کنفرانس، افرادی که در زمینه خاصی به تحقیق و پژوهش مشغول هستند، به تبادل اطلاعات می پردازند. بیشتر اوقات، ایده ای که در آغاز به ذهن می رسد به صورت یک مقاله کنفرانسی چاپ شده و به جامعه علمی عرضه می شود. در این مرحله هنوز جزئیات، مورد بررسی دقیق قرار نگرفته و مقایسه کافی با دیگر پژوهش های مشابه انجام نشده است. مزیت عمده مقالات کنفرانسی این است که مقاله به صورت شفاهی و سخنرانی ارائه شده و به این ترتیب با دیگر صاحب نظران بحث و تبادل نظر می شود.
تفاوت مقالات کنفرانسی و ژورنالی:
تفاوتی که مقالات ژورنالی با مقالات کنفرانسی دارند این مسئله است که در مقالات کنفرانسی اکثراً تمام مقالات به چاپ خواهند رسید ولی در مقالات ژورنالی اکثر مقالات رد می‌شوند مگر اینکه توجیه خوبی برای پذیرش و چاپشان وجود داشته باشد. بدین‌جهت کنفرانس ها جای خوبی برای شروع کار چاپ مقالات است ولی در کشور ما مقالات ژورنالی دارای اهمیت ویژه‌تری نسبت به مقالات کنفرانسی دارند.
